DEEL - 3 Lords of the Tanzanian Research: the fell

DEEL 3
Het reisgezelschap


Lords of the Tanzanian Research: the fellowship of the soap
Dan is het moment aangebroken om op zoek te gaan naar onze metgezellen, om het gezelschap te bezegelen waarmee we het smalle, mistige pad bewandelen – door overwoekerde wouden en langs grote hoogtes – de diepten van Tanzania in, met een en hetzelfde doel voor ogen; de felbegeerde elementen voor de perfecte Jatropha zeep bemachtigen ten einde onze dominantie te bekrachtigen.


Blue Band Good Start
... smeerde ik nog op mijn brood deze maandagochtend. Meteen na het ontbijt gaan we naar de Universiteit om het project officieel te starten. Winji zet ons af, later nemen we zelf de daladala terug naar Kibangu Parish. We zijn hier al eens geweest en weten in welk gebouw we moeten zijn. Zonder een afspraak te hebben gemaakt gaan we ervoor. In een klein kantoortje op de derde verdieping – daar is UDEC gevestigd – vinden we een aantal mensen. Bart en ik zijn underdressed, de mannen dragen allemaal een pantalon en een nette blouse en de vrouwen dragen een mantelpak. Maar ja, vraag eens wa'k errum gif... We vragen naar Dr. Olomi. Even wachten, hij is in gesprek. Na een klein half uurtje wachten mogen we naar zijn kantoor. Om daar te komen moeten we eerst door een ander, kleiner kantoor waarin zich vijf mensen bevinden. Legbatterij. Een betrekkelijk jonge man nog, met een klein snorretje en een vriendelijk gezicht, schudt ons de hand en stelt zich netjes voor. Ook hier zijn we karibu sana. Na het gewoonlijke beleefdheidsgesprek – hoe was jullie reis, wat zijn jullie eerste indrukken, waarvandaan komen jullie ook weer – komt het project ter sprake. Of beter gezegd de twee projecten, want naast het Jatropha soap project mogen we, Bart eigenlijk, de mogelijkheden tot een exchange programme onderzoeken. We gaan het aanbod van vakken aan de Universiteit van Dar-es-Salaam bekijken, overeenkomsten zoeken met onze opleiding en als het mogelijk is eens een les bijwonen om te ervaren wat het niveau hier is en of dit enigszins overeenkomt met de MER. Dr. D. Olomi toont zich een ware bruggenbouwer want Katherine Fulgence, een studente die graag in Nederland lessen wil volgen, schuift aan tafel en niet veel later ook Godlisten Kombé, de technische student waarmee we samen gaan werken. Zonder enkele voorbereiding zijn we naar de Universiteit gekomen, met de instelling om wegwijs te geraken, een afspraak te maken en hopelijk al iemand te kunnen spreken. Nee, het is allemaal nog mooier, we zitten met zijn allen rond de tafel. Een beetje vreemd, maar wel lekker. Met betrekking tot het Jatropha project besluiten we van onderzoek in de richting van business te werken. Grondig onderzoek moet de basis vormen voor een waardig business plan. Met Katherine spreken we af het aanbod van de Uni door te nemen, eventueel in de toekomst wat lessen bij te wonen en uiteindelijk te onderzoeken hoe het ECTS (studiepunten systeem) kan gaan werken in deze samenwerking, die nog in de kinderschoenen staat. Unilever's claim is van toepassing: Blue Band Good Start!

Merikani; seven American girls
Na het kennismakingsgesprek spreken we met Godlisten – coole naam – af om weer samen te komen rond 16.00 uur. We besluiten onder het genot van koel water en wat te happen de prospectus door te nemen, die we van Katherine hebben ontvangen. Daarin staat het volledige lesaanbod van de Universiteit. Ik krabbel wat aantekeningen op papier – Bart duikt het winkeltje in, klaar om afgezet te worden – als twee Tanzaniaanse meisjes de tafel naast mij confisqueren. “Jambo! Habarini za mchana?” brabbel ik. “Nzuri sana, asante,” luidt de respons. Hier zegt iedereen dat het goed met hen gaat. We schakelen over op Engels, voor zover de dames daartoe in staat zijn, en ik leg uit wat mij hier brengt en zij vertellen wat ze studeren. Bart tikt op het raam achter me, het ene meisje attendeert me erop. “We gaan een wandeling maken met deze twee hier,” zo gebaart hij. In eerste instantie denk ik dat hij de Tanzaniaantjes bedoeld, maar even later wordt het me duidelijk dat het gaat om twee Amerikaanse meiden: Mary en Adrienne. Ze komen gezellig bij ons zitten en we voeren een niet al te ingewikkeld beleefdheidsgesprek, waaruit we ondermeer opmaken dat ze in totaal met zeven meiden hier zijn. Gezellig. Omdat Bart en ik nog uren te doden hebben en de meiden niks te doen hebben, besluiten we met zijn vieren rond te dwalen over het terrein. Adrienne vertelt dat ze hier studeren, een beetje Engels leren aan Tanzanianen en zich daarnaast ook bezighouden met een project dat banden heeft met micro financiering. We moeten vooral eens komen kijken, de kinderen Engels leren en dan ook maar meteen een potje voetballen. Tijdens het praten verkennen we het terrein en lopen we, om er iets later achter te komen, standvast in de richting 'nowhere'. We draaien ons op een verlaten zandpaadje om en besluiten de dames de leiding te geven. Deze kiezen voor de verstandige optie en kiezen een voor hen bekende route. Na een zonnige wandeling eten we een hapje in een grote kantine – matunda – en laten ze ons nog zien waar ze verblijven; op de campus, zeven hoog. Overigens heeft Adrienne een fantastisch uitzicht vanaf haar balkon. Je kijkt uit over het terrein, waarop veel natuur te vinden is, helemaal naar de zee in de verte. 15.30 uur, Bart en ik moeten terug voor onze afspraak. We wisselen onze nummers uit en nemen afscheid.

The fellowship: an expert, a technical engineer and two no-good mzungu's
Een kwartiertje te laat ontmoeten we Godlisten op de afgesproken plek. Het Brabants kwartiertje? Hoe dan ook, hij neemt ons mee naar een restaurant op het Uni-terrein, waar Renatus – een expert op het gebied van Jatropha – al op ons zit te wachten. Een goedlachse man die door Olomi bij ons project is betrokken. Een uitstekende zet, komen we al snel te weten. De ober komt de bestelling opnemen; Bart en ik nemen safari, een biersoort dat de Amerikaanse meiden ons aanraden. Renatus stelt voor dat hij ons meeneemt naar plantages en productiebedrijfjes in Jatropha zeep in Arusha, een stad in het noorden van het land. Dan kunnen we de plant met eigen ogen zien, het proces bekijken én er aan deelnemen. Want we mogen experimenteren met het maken van zeep. Nou, hoe wil je het hebben, nietwaar? Daarnaast belooft Renatus ons zaden te geven van Jatropha, zodat we deze mee kunnen nemen naar Nederland om te planten. Leuk. Het gesprek gaat veelal over het project, zodat we weten met welke interesses eenieder erin staat, maar gaat ook regelmatig over school en andere zaken. De twee heren zijn begaan met het land en willen graag dat de bevolking vooruit komt. Gezien het feit dat dit ook een doelstelling van ons is komen we al aardig op een lijn. Het is gezellig en ja, dan vergeet je al snel de tijd. Het is half zeven in de avond wanneer we uit elkaar gaan en dat terwijl we Brian hebben gezegd in de middag thuis te komen. Bart belt hem op en het is duidelijk dat hij enigszins bezorgd om ons is. Wanneer de avond valt, toont Dar-es-Salaam een ander gezicht, zo maakt hij duidelijk op een vriendelijke manier. Winji pikt ons op en brengt ons terug naar Kibangu. Al met al een onverwacht, vruchtbaar begin van het project!

Office space: “Mzungu BV, just a moment...”
Brian vertelt dat hij nog een ruimte over heeft waar we kantoor kunnen maken. Hij verontschuldigt zich direct voor de 'troep' die er in de ruimte opgeslagen ligt. Niet wetend wat hij precies bedoelt nemen we een kijkje in ons breinlab-in-wording. Een deel van de inhoud van de container uit Nederland staat netjes tegen de muren opgestapeld: PC's, naaimachines, babydoekjes, monitoren etc. De inboedel van het toekomstig Hospitali ya Kibangu. Het mooie moment voor Brian komt met rasse schreden naderbij, want hij verwacht het ziekenhuis in mei te kunnen openen. In het kantoor vormen een bureautje en twee stoelen de eerste attributen voor de twee startende ondernemers. Master Yoda stoft eerst nog even af en dan is Mzungu BV officieel geboren!

Raindrops keep falling on my head
De engelen huilen; hun tranen dalen neer uit de hemel en vermengen zich met het zand en afval in de straten. Ik bedenk me niet langer, trek mijn shirt uit, neem een fanta en laat me natregenen. Het voelt lekker en onbezorgd, zacht en vrij. Als in een shampoo reclame sta ik in mijn zwembroek van een tropische regenbui te genieten. Opgeschrikt uit zijn mijmeringen – wat ga ik de mzungu's vanavond voorschotelen – 'Master Yoda ' uit zijn keukentje tevoorschijn en kan zijn lach niet onderdrukken: witte mannen in de regen. Ik lach terug en zie hem denken 'wa bende toch 'nne verrekten dollen koekwaus'. En krek zo ist! Zoals zo vaak in Tanzania is de neerslag – letterlijk en figuurlijk – van korte duur en begeven we ons weer lachend in the office.

Hakuna Simba? Hakuna shida!
Ik schraap de laatste restjes uit het jampotje en mijn gedachten dwalen af naar het broodbeleg thuis. Mijn poging om nog voldoende jam te confisqueren voor op mijn brood blijft Brian niet lang onopgemerkt: “Yoda, hakuna shinda.” Mijn kleine, grote held uit Starwars komt bij de tafel en tovert zo een nieuwe tevoorschijn. “The good side of the force, I am on!” Tijdens het ontbijt geeft Brian aan dat hij graag een foto wil maken van the Micro Finance Office – gebouwd van een container – om Henk, de man die hiervoor mede verantwoordelijk is, te laten zien dat ze vorderingen maken. Binnen nu en een week gaat het officieel openen! We hobbelen naar de plek en schieten enkele plaatjes om ze deze dag nog door te mailen aan Henk. Aangekomen op de Universiteit bestormen we wederom zonder een afspraak te hebben gemaakt het kantoor van onze vriend Dr. Olomi. Karibu! We geven aan dat het handig is om toegang tot het internet te hebben, zodat we kunnen communiceren met familie, vrienden en docenten en informatie ten behoeve van het onderzoek kunnen vergaren. Olomi belt met enkele mensen om de mogelijkheid tot draadloos internet op onze laptops te onderzoeken. Hij laat het ons weten,wanneer hij het weet. Tot die tijd kamperen we op een kantoor tegenover een computerruimte om mails te sturen naar familie en vrienden, docenten en tijdens de reis opgedane contacten, en om informatie van het net te trekken.

Butterfly beach: less mzungu, more lobster by the day!?
Vandaag is het dan zover. De dag waarop ik me al voor vertrek heb verheugd bekomt waarheid. Met het eerste ochtendgloren begeef ik mij aan de ontbijttafel. Als een klein kind enthousiasmeer ik mijn reis kompaan over de geplande trip en prop voor de zoveelste keer deze week – same story different day – een boterham met Simba-jam naar binnen. Kipepeo-beach! We gaan op pad met de missie ergens onderweg naar Kipepeo een bal te confisqueren. Gelukkig staat Winji ook vandaag weer tot onze beschikking, als ware onze privéchauffeur, en stuurt ons, zoals altijd, weer op z'n Tanzaniaans door het chaotische verkeer: Toeteren, laveren en ontwijken. Op het moment dat we de ferry oprijden, kan ik het niet laten te twijfelen aan een goede aankomst aan de andere kant. Geheel tegen de verwachtingen, maar tot ieders genoegen, brengt deze overladen roestbak ons droog aan de overkant. Een lange, slingerende weg brengt ons naar de plek van bestemming: palmbomen, zon, zee, strand en van palmboombladeren gemaakte hutjes. Zwetend en puffend laat ik het scenario – dat ik tot dan toe alleen kende van televisie en plaatjes – op me in werken; de zon weerspiegelt op de steeds weer aanrollende golven verblind me en de wind rukt zachtjes aan de bladeren van de enorme palmbomen. Ja, ik kan me angstaanjagender plekken inbeelden dan deze. Al zoekend naar een geschikt hutje draait het deuntje van Ovide en zijn vrienden zich herhaaldelijk in mijn hoofd af. Als ik ga zitten zakt de stoel eerst een stukje weg in het losse zand. Vervolgens droom ik langzaam weg met het ruisen van de zee op de achtergrond.

If you can't climb it, drink it!
Al snel onderbreekt een Tanzaniaanse vriendelijk mijn dutje met de vraag wat ik wil drinken. Ons voornemen om niet zo veel bier te drinken houdt stand als krottenwijk in een tsunami en binnen vijf minuten leuteren we aan het Kilimajaro bier, terwijl we proosten op de mooie stelling: 'Als je hem niet kunt beklimmen, drink hem dan!'
Met de verse bal slechts enkele meters van ons verwijderd begint het voetbalvirus bij ons heren te kriebelen en kruipt het bloed waar het niet gaan kan. We leven ons uit als twee jonge honden die dagen opgesloten hebben gezeten en zoeken vervolgens al snel de verkoeling van de Indische oceaan. Zout! Zeewier! Na een aantal golven getrotseerd te hebben, komen we een tien meter van de kust erachter dat hier de zandbank ophoudt en dat microscopische zeediertjes en alg zich in onze zwembroeken nestelen. Af en toe keren we terug naar ons hutje om ons een beetje bij te smeren of met de camera enkele beelden vast te leggen. Ik poseer op een voor mij ongekend acrobatische wijze voor het oculair om vervolgens met een smak in het zand terecht te komen. De scholen zijn uit en een klein jongetje passeert me op het strand wanneer ik met de bal aan het klooien ben. Hij speelt mee, leeft zich helemaal uit met ons witte mannen, om moe maar voldaan huiswaarts te keren. Wij schuiven aan tafel voor de lunch die we hebben besteld; ik ga voor de seafood and penne pasta – met inktvis en andere vissoorten – waar Bart kiest voor vis met frietjes en groenten. Na de heerlijke lunch zoeken we Erna op, de Nederlandse vrouw die zeven jaar terug Kipepeo-Beach onder haar hoede heeft genomen, en gaan met haar een leuk gesprek aan over Tanzania. Wederom onder het genot van kili-beer! Lichtelijk verbrand maar zwaar tevreden keren we halverwege de middag terug naar Kibangu om het drukke verkeer een loer te draaien. Hm'm, nu ik erover denk, ben ik nog iets vergeten te vragen. Ach, ik ga nog wel een keertje terug.

The end of the first week, a new beginning
Met het vallen van de avond en de eerste sterren als speldenknoppen ver en ongrijpbaar boven ons, sluiten we onder het genot van een bier de eerste week af. Elk eind betekent een nieuw begin. De halsjes tikken zacht tegen elkaar terwijl we proosten we op het onbekende dat komen gaat in een wereld waarin nog veel te ontdekken en ervaren valt. Op momenten als deze weet ik als geen ander: yesterday is history, tomorrow still a mysterie and today – yet another – present! De weg is onzichtbaar en lang, maar in dit gezelschap maakt ons dat allesbehalve bang: zoek de zeep, zeep, zoek, zoek de zeep, zoek de zeep!


ps. foto's en ander beelmateriaal heb ik natuurlijk al genoeg in voorraad. Echter moet ik eerst nog een selectie klein maken en vervolgens hopen dat dit internet me helpt ze te uploaden! Ik hoop spoedig te kunnen plaatsen.

Groeten Tom