DEEL 4 - Workaholics..?

DEEL 4:
Workaholics..?

More to do than can ever be done
Tanzania is een prachtig land dat helaas in haar ontplooiing getemperd wordt. De regering en de hogere lagen van de samenleving zijn doorweekt van wanbestuur, machtsmisbruik en corruptie. Omvangrijke groepen mensen hebben geen toegang tot schoon drinkwater of elektriciteit en onder dwang van de enorme machtsafstanden, de collectivistische cultuur en het juk dat zich de leiders van het land noemen, zijn de groeimogelijkheden schaars. Nee, hier valt meer te doen dan ooit gedaan kan worden.

The long walk home
Na enkele uren informatie extraheren van het internet op de Universiteit besluiten Bart en ik een hapje te eten om vervolgens te voet terug te keren naar Kibangu. Geen daladala, want het weer is te houden en het is goed in beweging te blijven. Kilimanjaro is op de lange baan geschoven vanwege het project, echter is hij allesbehalve van deze baan gegleden. De band van mijn laptop tas pijnigt mijn verbrande hals en schouders. Ja, de zon is zowel een vriend als een vijand. De nette wegen van de Universiteit gaan over in ruige zandwegen - waarop al het vuil en afval ligt gedeponeerd. Niemand neemt de moeite hier verandering in te brengen. In mijn ogen ligt hier een overdosis werkgelegenheid te stinken en te rotten; een gat in de markt.
Bart wil al enkele dagen een tas voor de stad hebben en nu we toch een winkeltje passeren, nemen we een kijkje. Een stoffen Bob Marley tas lijkt ons uitermate geschikt. De verkoper hoeven we niet bij ons te halen, die zijn er immer als de kippen bij om een stel blanken een loer te draaien. Kijk, het spelletje werkt over het algemeen zo: zij zeggen hoog, wij zeggen laag, dat gaat zo even door totdat we ergens in het midden uitkomen. Wel, wat mij betreft slaan we de hele dans over en komen we meteen tot een aanvaardbare prijs. Nee, zo gaat het niet ditmaal. Bart en de verkoper komen niet tot een vergelijk over de prijs. Wanneer we weer aan het wandelen zijn hebben we het er nog eens over. Enerzijds is het voor ons niet zoveel geld - hoogste prijs was omgerekend een euro of drie - maar anderzijds draag je wel een zekere verantwoordelijkheid naar de rest van de bevolking toe; als wij blanken de prijzen relatief hoog houden, is het voor het plebs amper betaalbaar. Of het exact zo werkt, durf ik niet te zeggen, maar hoe je het ook wend of keert, de beginprijs is altijd te hoog. Onderweg groeten wij dan eens mensen, dan weer spreken ze ons aan; sommigen zijn oprecht vriendelijk, van anderen vermoed ik dat de woorden ietwat minder gepast zijn - neigend naar discriminatie - en dat ze uit zijn op ons geld en onze bezittingen. Negeren en ermee omgaan, dat is in feite het enige dat je kunt doen. Klam van het zweet naderen we de poort tot Kibangu Parish, Master Yoda komt ons van de andere kant tegemoet lopen. “Habari za mchana!” Overigens, gisteren was onze kok nog ziek - hij vertoonde symptomen van malaria - maar nu is hij gelukkig weer volledig op de been. “When you are as old as me, look as good, you will not!”

The mzungu's declare: 'We are at war with the ants!'
Na de heerlijke lunch die Yoda ons heeft bereidt - spaghetti, groenten en salade - nemen we lariam (tegen malaria) in, we willen immers niet net als Yoda een trip naar het ziekenhuis maken, en is het weer tijd om aan het werk te gaan. De analyse van Tanzania wacht op ons. Maar first things first. Zweet, geen aangename fragrance: Tijd voor een lauwe douche. En wat schetst mijn verbazing wanneer ik fluitend de badkamer betreed, geïnspireerd door Napoleon en Hitler trachten meerdere bataljons mieren de badkamer te veroveren. Ik bestrijd de ongenode gasten met poeder, dat 99% van de 'household germ(an)s' vernietigd. Helaas voor de mieren delven zij het onderspit en vinden zij hun Waterloo in de scheuren en kiertjes van de badkamer. Veni, vidi, vici! De last ant standing trekt zich terug met de even moedige als afgezaagde kreet: “I'll be back!”

Dovid Goldstein, shalom from our Israëlic friend
Weer op de universiteit maak ik van de gelegenheid gebruik om Dovid – wie de voorgaande delen heeft gelezen kent mijn Israëlische vriend – een bericht te sturen; dat we een goede reis hebben gehad en inmiddels enkele dagen in Dar-es-Salaam zijn. Nog geen uur later een reactie die ik jullie niet wil onthouden, Dovid vindt het vast niet erg dat ik dit plaats.

“Shalom Tom and Bart,

Its so great to hear from you!! Absolutely we must stay in touch, and help each other. So much work to be done, so much to contribute to better futures! You can be sure that many ordinary Israeli's admire and appreciate efforts such as yours, wish you well, and are willing to help if there is any way to do so.

Do you know our (American '60s) song:
“Love is just a song we sing, fear the way we die. You can hear the mountains sing, or make the angels cry. Know the bird is on the wing, you may not know why; (chorus:) Come on people, now, smile on your brother – everybody get together and love one another, right now!
Some may come, some may go, we shall surely pass. When the One who left us hear, returns for us at last. We are but a moments sunlight, fading on the grass; (chorus) If you hear the words we sing, you will understand. You hold the key to love and fear, all in your trembling hand. Just one key unlocks them both, it's there at your command; (chorus)
Jesse Colin Young; the Youngbloods, “Get together”

Remember (as our ancient Jewish Sages told us): we don't have to finish the task; we have to do our part. We are privileged, we are catalyst; as Lao-Tzu advised us:
A sound man is good at salvage,
At seeing that nothing is lost.
Having what is called insight,
A good man, before he can help a bad man,
Finds in himself the matter with the bad man.
And whichever teacher
Discounts the lesson
Is a far off road as the other,
Whatever else he may know.
That is the heart of it.

Thus is the only english translation of Lao-Tzu that is useful, in my opinion. Try to get a copy sent to you: “the way of life according to Lao-Tzu, an american version, translated by Witter Bynner”, - various editions. I found many books through the internet site: Alibris. You might also try to get copies of books by Saul Alinsky: reveille for radicals or rules for radicals.
Got to go – hope the cookies were good!! Best, Dovid.”

Een flinke mail, met diverse reacties op onze conversatie op Brussel Airport. De beste man, antropoloog van beroep, gaf ons destijds speciale koekjes mee, je kunt ze bijna nergens vinden namelijk, en ik moet toegeven dat ze heerlijk zijn. Als het me lukt, bewaar ik er nog voor thuis.

How can I hold on to a dream?
Loslaten. Ik heb geen andere keus als ik na een diepe slaap in de vroege ochtend ontwaak uit mijn droom. Met melancholische nostalgie probeer ik me eraan vast te houden, het aan mijn greep te onderwerpen. Maar zoals zand uit een gebalde vuist, ontglipt de droom – een aangenaam mengsel van familie en vrienden, van oude vergeten herinneringen en mogelijke waarheden, en van onderdrukte verlangens, dat ook – me langzaam doch zeker om opgezogen te worden in het verleden. In het land van de dromen is het waar ik, jullie lezers, elke nacht ontmoet, om in de ochtend weer deze andere wereld in te stappen. Dat is niet altijd even leuk, maar het heeft ook zijn charme. Als je iets mist, dan is dat een goed teken. Wel, het kifungua kinywa wacht op me: mkate, ndezi, chai, matunda, simba, maji. Goedemorgen, Tanzania!

Happy Valentines day, a funeral and a wedding
Ja, ook hier doen ze aan deze ene dag in het jaar die zich vaak als een gewillig slachtoffer opwerpt voor snotapen. Inderdaad, Valentijnsdag is ook slachtoffer van mij. Het begint met iene-miene-mutte en het eindigt met een al dan niet geslaagde grap van iemand die al dan niet hapt. Jammer, ik verzend een sms maar er wordt niet gehapt. Volgend jaar beter. Overigens, een vrouw die we op de Universiteit hebben ontmoet, Felice heet ze, een studente die al eens in Holland is geweest en het nodig vond ons even kort doch krachtig om de hals te vliegen toen ze hoorde dat wij kaaskoppen zijn, stuurt ons een 'happy valentines day!' op onze Tanzaniaans mobieltje. Het lijkt Bart en ik verstandig dit ter kennisgeving aan te nemen en er verder maar niks mee te doen. Ook ter kennisgeving aan alle docenten die hier hun neus laten zien: Bart en ik doen naast veel leuke en bijzondere dingen elke dag ook een en ander ten behoeve van stage. Na mijn geweten even gesust te hebben, kan ik nu ook rustig vertellen dat ik vandaag leuk nieuws heb mogen ontvangen. Myrthe heeft plannen ons de laatste twee weken van de reis op te komen zoeken in Tanzania, zodat we onze afstudeerstages op gepaste wijze af kunnen sluiten (Lees: zon, zee, strand, plezier en een over doses aan bier). Laten we hopen dat het allemaal goed uitpakt, want het zou erg gezellig zijn. Dan is het vandaag, naast een drukke werkdag voor de mzungu's, ook een drukke dag voor de kerk. Aan het begin van de middag is er een begrafenis geweest, met veel gezang en muziek, dit doen ze om hun verdriet los te laten en de overledene uit te zwaaien, en tegen het eind van de middag deden twee geliefden elkaar de ultieme gelofte: “Ja, ik wil.” Eén groot feest kan ik je zeggen. Ik hoop het stel over enkele maanden nog eens te spreken... Of is het nu het Hollandse referentiekader – één op de drie gehuwde stellen stranden ergens halverwege en de rest vecht het uit tot het bittere einde – dat me deze met sarcasme begiftigde gedachte oplegt? Ach, de tijd zal het leren.

Bless it and nothing can go wrong
Herinneren jullie het verhaal over de Micro Finance Office? Nou, Bart en ik zijn er gisteren, dat was een zaterdagavond, weer geweest en om het management te ontmoeten; een gezette, bezige mamma, een wat oudere man en een tengere man die al jaren voor de bank werkt. Enkele jongens zijn bezig met de laatste dingetjes om de metamorfose van container naar kantoor af te ronden. Het ziet er mooi uit, ik zal nog eens enkele foto's schieten van het eindresultaat. Brian gaat ons voor het kantoor in en spreekt een gebed uit om de opening te zegenen. Met water besprenkelt hij het kantoor om het ritueel te bekrachtigen met een handgebaar, dat door de eenvoud ervan tot kunst is verheven; een kruis in de nacht. Daarna praten we nog met de vrouw en de bankier over hoe zij de zaak aan gaan pakken. Sociale controle en een meer dan redelijk rentepercentage vormen volgens haar de gouden formule. Ik heb er alle vertrouwen in, al begrijp ik best dat mijn mening voor hen net zoveel waard is als een muntstuk van 5 Tanzaniaanse Shilling. Ja, de ontdekking van het bestaan van deze munt heeft mijn lachspieren flink getraind, want je moet bedenken dat het ongeveer eenderde van een eurocent waard is. Tjah, zelfs in Dar-es-Salaam koop je daar niks voor. Wanneer we afscheid nemen met de belofte volgende week terug te komen, heeft de nacht haar blauwzwarte deken over de stad gelegd en merk ik pas hoe moe ik ben. In slaapdronken toestand keer ik terug naar mijn bed, waar ik een retourtje koop; van realiteit naar dromenland, vertrek om 23.23 uur, terugkomst 07.30 uur.

We don't have to finish the task, we have to do our part
... citeer ik uit Dovids mail tot besluit. Zoals voor Tanzania geldt dat er haast meer gedaan moet worden dan mogelijk is, ligt er voor mij – samen met Bart – ook een enorme taak te wachten. Hm'm misschien helpt het als we ons gedragen als workaholics? Ja en nee. Enerzijds zijn we hier om alles te geven voor de opdracht, anderzijds plaats je hier alles zo makkelijk in het grotere perspectief en besef je dat je niet helemaal naar Oost-Afrika bent afgereisd voor een afstudeeropdracht. Om even heel eerlijk te zijn, geloof ik dat de afstudeeropdracht een lokkertje is geweest om me hier te krijgen en dat de ware, achterliggende reden zijn gezicht nog moet laten zien.