DEEL 37: Witte Donderdag

DEEL 37:
Witte Donderdag

Background music for reading (www.youtube.com)
Tijdens het lezen is het luisteren van onderstaande muziek aanbevelenswaardig.
1. Money – Pink Floyd
2. Bicycle Race – Queen
3. Desecration Smile – RHCP

Its all about money, isn't it?
Onze grote, kleine vriend Yuda heeft de afgelopen weken een ongezonde fetisj voor dure apparaten ontwikkeld. Mijn laptop, iPod, foto- en videocamera doen zijn kraai oogjes schitteren en hij vraagt of zegt me regelmatig een van die dingen – net wat hij dan toevallig ziet – aan hem te geven. Of geld, want dat is waar het uiteindelijk allemaal om draait. Geld. Ergens snap ik dat ook wel, want als je kijkt naar welvaart dan kan ik gerust spreken van Klein Duimpje en de Grote Reus. Maar ik geloof niet in erflast. Wellicht ligt het antwoord in de cultuur. Als Tanzanianen ruiken dat je weggaat, zoals wij naar Arusha gaan, proberen ze te halen wat er te halen valt. Ach, het kan net zo goed iets anders zijn. Maar hoe het ook zij, nee, ik ga hem nu geld noch apparaten geven. Omdat ik dat niet kan en omdat hem dat niet helpt. Ik vertel hem keer op keer dat de apparaten of cadeaus zijn van mijn ouders waar ik dus veel waarde aan hecht of dat ik ze van hen geleend heb; in dat laatste zit net zoveel waarheid als leugen, maar daar gaat het niet om. Kijk, ik ben Yuda zeer dankbaar voor alles wat hij voor ons doet en ik ga hier echt niet weg met een 'houdoe en bedankt'. Nee, mijn waardering toon ik wel op een geschikte manier, daarover hoeft hij zich echt niet druk te maken. Maar het is als jeuk op een onbereikbare plek als hij er telkens zo naar vraagt.

The mountain of frustration
Dingen waar je op let, vallen je meer op. Zo gaat dat. We zijn dagelijks in een strijdspel verwikkeld met de lokale bevolking en als je er op gaat letten, is het net alsof het om de haverklap raak is. Taxichauffeurs vragen ridicule prijzen voor een rit, een sok is voor ons twee keer zo duur en mensen op straat vragen je om geld. Al is het maar 1000 Tsh. Bart trof het laatst wellicht nog het meeste, toen een werknemer van de supermarkt onder diensttijd hem om geld vroeg. “Kom nou toch op, vent, je bent aan het werk!” Er zit voldoende waarheid in de opvatting dat Europa jarenlang met de zogeheten 'zero-sum game' Afrika heeft verkracht en dat de onderhandelingspositie van Afrika zwak is, maar zoals ik al zei geloof ik niet in de erflast van de westerlingen. De schuld van het verleden op je schouders dragen is weliswaar zeer heroïsch maar aan het eind van de dag schiet niemand er iets mee op; Afrika houdt de hand op en wacht tot iemand er geld in legt of op zijn minst vertelt hoe, wat, wanneer, waarom hij iets moet doen – niet dat ze het dan zelf begrijpen, nee, het is niet meer dan imitatiegedrag – het Westen pompt geld in het continent, corruptie, misbruik en achterklap blijven gloriedagen beleven en er verandert niet of nauwelijks iets aan de erbarmelijke situatie. Nee, waar Europa een hele ontwikkeling door heeft moeten maken om te staan waar ze nu staat, weliswaar met behulp van een onwetend Afrika onder andere, daar moet Afrika in deze tijd van duurzaamheid en MVO gaan beseffen dat zij ook een proces moeten doormaken. Dat gaat niet door zielig de hand op te houden, maar door professionele en duurzame samenwerkingen met het Westen. Het is tijd om ze te leren hoe de vis te vangen in plaats van ze te leren hoe ze vis moeten eten. En het is tijd voor Afrika uit de zetel van passiviteit te stappen, want ze moeten het toch zelf doen. Niemand trekt je uit het moeras, je zult ook zelf een en ander moeten doen.

Eight ears and one mouth against four mouths and no ears
De kop van deze alinea zal menig wenkbrauw doen fronsen. Op deze verregende woensdagmiddag staat een bezoek aan SIDO op het programma. Mwamasangula is een beste man die het allemaal heel goed bedoelt, maar ik geloof dat spirituelen hem de stempel van de 'onbewuste zuiger' zouden geven. Vandaar de titel. Na een uur en een whisky gaan we weer weg. Bart en ik zijn moe. Suf. Op. Kapot. Op zoek naar een opleving reizen we af naar het Tanzanian Bureau of Standards. Helaas hebben we geen tijd om onderweg Taheri Shops aan te doen, waar ze volgens het sterke gerucht essentiële oliën, kruiden, geuren en kleuren om aan zeep toe te voegen verkopen. Morgen of overmorgen of een andere keer weer een dag. Het bezoek aan TBS is bevredigend. Ik leg een verband tussen spontane bezoeken en bevredigende ontmoetingen. Het TBS bezit de standaarden waaraan de zeep in elk geval voor de Tanzaniaanse markt moet voldoen en kan bovendien onze zeep testen op kwaliteit. De vrouw die ons helpt is zeer behulpvaardig en toch weer wat opgeladen kunnen we terug naar Kibangu Parish.

The price to pay
Mijn eerdere relaas over Europa, Afrika en vooruitgaan, geeft jullie wellicht het idee dat ik economische welvaart als het hoogste goed beschouw. Wel, dat is niet zo. Economische welvaart brengt veel positieve dingen, dat is waar en dat zul je mij nooit horen ontkennen, echter geloof ik ook dat je hiervoor een prijs moet betalen. Het Westen is steeds meer aan het verindividualiseren en bestaande culturen dreigen meer en meer te vervagen, te veranderen of verloren te gaan. In Afrika staat het collectivisme nog fier op zijn sokkel en dat heeft ook wel wat. Je hoort er voor elkaar te zijn, dat is het hoogste goed. Bewonderenswaardig, daar moet het Westen zijn pet diep voor afnemen. Met andere woorden staat Welzijn boven Welvaart. Ik wil niet zeggen dat het een het ander uitsluit, nee, maar het kan elkaar aantasten en de vraag moet zijn wie hier wie dient. Dient de economie de mens of de mens de economie? Dient de mens het systeem of het systeem de mens? Dient welvaart het welzijn of dient welzijn de welvaart? Los van al deze vragen, geloof ik dat de meest wenselijke situatie in het midden ligt; Europa is te ver doorgeschoten en Afrika is te ver achtergebleven. Zoiets. Europa heeft bewust en onbewust de prijs betaald voor economische welvaart. De vraag die op zichzelf staat bij mij is: “Welke prijs is Afrika bereidt te betalen?”

Holy Thursday
... gaat gebukt onder een dwingende hitte. Waar gisteren de regen nog vrijelijk neerdaalde uit de hemel lijkt de naar verkoeling snakkende stad daar vandaag geen aansprak op te mogen maken. Net als gisteren staat vandaag SIDO op het programma. Hopelijk is deze ontmoeting minder energievretend dan die van de dag ervoor. We hebben geluk. Onze afspraak blijkt met een (over)enthousiaste man te zijn. Zie ik dollar tekens weerspiegeld in zijn ogen? Het kan ook de zon zijn. Het maakt niet uit, hij is bereidt ons weer een stapje verder te helpen in het onderzoek, om weer een ontbrekend puzzelstuk aan de grote puzzel toe te voegen. Het stukje van hot process, van vormen en van mix-machines. Het is een bevredigende ontmoeting en ook al mag zijn bedrijf en werkplaats nog niet het stempel der duurzaamheid dragen, wil ik Rolf toch adviseren een bezoek te brengen. Beladen met diverse soorten zeep, waaronder Sandalwood, Aloë Vera en Palm+Pompoen olie, besluiten we de afspraak.

Bunch of hypocrits
Alle mensen zijn hypocriet. Voor mij is dat een universele waarheid. Iedereen die me van het tegendeel wil bewijzen, is een hypocriet. Zonder hier een negatieve lading in te leggen, zijn het vaak de donkere mensen in de wereld die zich achtergesteld en gediscrimineerd voelen. Andersom is het niet anders kan ik je zeggen. Al kan de manier waarop het komt verschillen. Bart en ik zitten na een vlugge lunch aan tafel bij de Travel Partner om onze trip naar de Ngorongoro krater vast te leggen. Waar we een maand geleden een vierdaagse trip langs de krater, het park Manyare en nog een plaats hadden besproken voor een gereduceerde prijs, daar hebben nu helaas alleen maar tijd voor een dag in de befaamde krater. De prijs schiet huizenhoog omhoog. We moeten als blanke toeristen 350 US$ neertellen. Een Tanzaniaan betaalt 10 US$. Het is eigenlijk ook te belachelijk voor woorden. Met deze prijs gaan we niet akkoord. Goed, we begrijpen dat de prijs omhoog gaat als je maar een dag gaat en we begrijpen ook wel dat toeristen meer betalen dan Tanzanianen gezien het verschil in welvaart. Echter, is het verschil toch wel erg groot. Mijn universele wet blijft fier overeind.

The Salome mass
Het is Witte Donderdag en de kerk zou de kerk niet zijn als er dan geen mis op de planning staat. Samen met Brian reizen we af naar de bouwval van houten palen en golfplaten, de kerk in Salome. Onderweg stopt de jeep en het duurt even voor ik weet waarom; Brian stapt uit en vraagt met een brede lach: “Choo iko wapi?” Terwijl Bart, Mwinyi en ik dubbel klappen van het lachen doet de priester zijn behoefte in de berm. Het zijn soms net mensen. Het is al laat in de namiddag als Salome bereiken, maar de zon is nog altijd ongenadig. Schaduw is mijn beste vriend en ergens achterin het kerkje vind ik een plek waar de zon vandaag niet meer kan komen. De mis duurt lang, bijna twee uur, en ik ben blij als het er eindelijk op zit. Niet om het gebeuren zelf, want dat kan ik inmiddels best waarderen, maar het is gewoon niet aangenaam voor mijn gestel. God de schilder heeft de hemel omgetoverd tot een donker grijs met blauw dat ons neerkijkt, niet om je een nederig gevoel te geven, maar om je de schoonheid van de nacht te laten zien. De jeep hobbelt door de heuvelen terug naar Kibangu Parish waar dampende schalen eten me verwelkomen. Ik diep wat flessen bier op uit de koelkast en wanneer het dopje een zweefduik door de lucht maakt om in de rijst begraven te worden en halsjes elkaar zachtjes kussen, staat niets een heerlijk Laatste Avondmaal nog in de weg. Afya. Amen.