DEEL 21: Afscheid zonder spijt

DEEL 21:
Afscheid zonder spijt

I need you like a heart needs a beat
... want zonder jullie is er wellicht binnenkort geen hartslag meer. Geloof me, dat is geenszins een overdrijving, zeker niet nadat ik een glimp van mijn vers bakken aartsvijand heb opgevangen. Jullie zijn de bewakers van mijn gezondheid, van mijn pompende hart, en maken me om met het hart op de tong te spreken afhankelijker dan ik wens te zijn. Echter is het geen zwakte, maar pure noodzaak. De twee zijn niet te verwarren met elkaar. Daar zou de vergelijking immers al snel mank lopen, geloof ik. Samen met de ouders van Bart hebben jullie een waanzinnige reis door Kenya en Tanzania gemaakt om uiteindelijk met liefde in de palm van onze handen begroet te worden in Dar es Salaam; Deet en Lariam.

It takes five minutes a day to take your life together
Minuut één. Hoewel deze uitspraak van een John Doe voor mij in een andere context en met een andere bedoeling de wereld ingearticuleerd is, meet ik hem mijzelf aan op geheel eigen wijze. Eigenwijs is immers ook wijs, toch? Minuut twee. Terwijl ik met mijn tong opgedroogd speeksel van mijn gehemelte schraap ervaar ik desoriëntatie. Het kussen doet vreemd doch vertrouwd aan. Droombeelden vermengen zich met de werkelijkheid, of is het andersom? Minuut drie. Mijn systeem hinkt op twee gedachten, als een vrouw in een kledingzaak, en vaart voornamelijk voort op het oude ritme; zaterdag, geen school, wel tennis en loempia's, mariokarten en, als het even meezit, ook zagen. De nevel lost maar erg langzaam op. Minuut vier. Ik heb mijn telefoon in mijn hand en ben al halverwege met een bericht aan neef Ronny – waarin de bekende termen eten, J&J, mariokarten en loempia's als vanouds zijn terug te vinden – als het tot me doordringt dat de bomen die ik door het raam zie onmogelijk in Nederland kunnen groeien. Minuut vijf. Krijg nou wat! Een neger springt links in het oog om even later uit het rechtse te stappen. Goedemorgen, Keetels. Ja, het duurt inderdaad vijf minuten om je leven weer op orde te krijgen.

Hello, goodbye
Een mooie plaat van The Beatles die wellicht in twee simpele woorden de dag die aan onze voeten ligt beschrijft. De tijd vliegt als je het goed hebt en zo voelt het ook al sinds de dag dat we hier aankwamen. Ik zit in een hoge snelheidslijn die vier maanden in gevoelsmatig één maand tracht af te leggen. Met de slaap nog als mijn meester, waaraan ik me overigens zonder tegenstribbelen onderwerp, hijs ik mezelf op de achterbank van de jeep en druk mijn wang in de zachte hoofdsteun voor me. De ouders van Bart zonderen zich af van hun reisgezelschap om de voorlaatste dag van hun vakantie door Kenya en Tanzania met ons door te brengen. In alle vroegte stappen zij op de boot die hen van Zanzibar naar het vasteland brengt. Het meeste van de rit naar de kustlijn ontgaat me; daarvoor hang ik nog teveel in mijn droom waarvoor ik geen enkele moeite doe om die van me af te schudden. Ik bazel af en toe iets tegen Bart of Mwinyi – ik geloof niet dat een van beiden weet tegen wie ik het heb – en ben mijn woorden meteen vergeten. Echt, ik hou ervan om in deze staat van zijn te verkeren. Het is zo onschuldig en rustig in deze armen dat je jezelf er niet uit wilt halen.

Surfin' on the waves of inspiration
Hoewel surfen niet mijn tak van sport is, surf ik wel steeds makkelijker op de golven van inspiratie. En het mooiste van dit alles is dat des te beter ik surf, des te meer en betere golven aan de horizon ontstaan en onder mijn plank rollen. Veel surfers praten van een gevoel van vrijheid als ze gedragen worden door de golven. Ik beaam het gevoel. Wellicht is het benutten en dus respecteren van inspiratie wel de manier om inspiratie op te wekken. Dat zou geniaal zijn. Iets dat de motor van zichzelf is. Een vluchtige gedachte rijst na de mist aan de einder als een warme zon ten hemel; gedachten flitsen, woorden vliegen, geschriften blijven.

All his lovin'
... duikt op uit een menigte van reizigers en taxi chauffeurs die een erehaag van aasgieren vormen bij de aankomst poort; alles voor een rit, zelfs als het daarvoor nodig is de bagage simpelweg uit de handen te rukken. Ook voor mij is het prettig Ger en Lore – de ouders van mijn reisgenoot – hier te mogen ontvangen. Geen seconde stilte onderweg naar het ontbijt waar ik zo naar snak. Op een lege maag is het immers niet goed toeven. Yuda begrijpt dat het een speciale gelegenheid betreft en haalt de watermeloen van stal. Mooie verhalen vliegen links en rechts over de tafel terwijl ik mengsels brood, ei, thee, banaan en meloen vermaal tussen mijn kiezen. De voorraad der noodzakelijkheden wordt aangelengd met Deet, Lariam, handdoeken, drop en andere spulletjes die handig zijn voor de rest van het verblijf. Na het ontbijt volgt een rondrit langs de drie kerken van de gemeenschap,het ziekenhuis – waarvan Ger en Lore danig onder de indruk zijn – en het micro-finance kantoor met Goodfather Brian als spraakwaterval. Erg inspannend is het allemaal niet, maar toch toon ik even later gedrag dat neigt naar onverzadigbaarheid tijdens de lunch.

Ataraxia: Turtle and Donkey IX
Zweef mee naar het land waar niet aan de essentie van het leven voorbij wordt gejaagd, waar het leven wordt geleefd zoals het behoeft; één met de natuur en in alle rust. Daar waar de natuur je de adem beneemt; velden en stroompjes en bossen verder dan het oog reikt. Vogels zwevend in de lucht, herten grazend in de vallei en vissen glijdend door de wateren. In Ataraxia, de wereld van zielsrust, vinden we langs de uitbundig begroeide oever van de rivier Schildpad en Ezel, verwikkeld in hun dagelijkse ochtendgesprek:

S: “Zeg, Ezel, heb jij last van de conjunctuur?”
E: “Ach en wee, Schildpad, ik moet op de kleintjes letten deze dagen Mijn geld is minder waard door de neergang.”
S: “Hm'm, je moet juist niet op de centen letten.”
E: “En dan met lege zakken komen te zitten zeker!?”
S: “In zware tijden moet je juist geld uitgeven.”
E: “Sorry, vriend, maar volgens mij ben je gek geworden.”
S: “Dacht iedereen maar net zo als ik, dan was er niets aan de hand.”
E: “Nou, een gek is meer dan genoeg...”
S: “Dus jij denkt, Ezel, dat ik gek ben?”
E: “Ja, geld uitgeven in tijden van neerslag is niet slim.”
S: “Integendeel. Het is de paradox die werkt als een nivellerend mechanisme.”
E: “Ik kan je niet volgen.”
S: “Als ik zeg conjunctuur, dan zeg jij...”
E: “Schommelingen, pieken en dalen.”
S: “Inderdaad! En daar zit het hem juist.”
E: “Wat zit er daar?”
S: “Ons gedrag houdt de hevige schommelingen in stand!”
E: “Bazel de Schildpad...”
S: “Ik zal het je uitleggen, vriend, en dan zult gij begrijpen.”
E: “Ik ben een en al oor.”
S: “Als we in moeilijke tijden meer geld uitgeven dan zwengelen we de economie aan en draait neergang om naar opwaartse spiraal.”
E: “Als een zelfvervullende verwachting?”
S: “Inderdaad!”
E: “Maar als je in slechte tijden meer geld moet uitgeven dan...”
S: “...moet je in goede tijden rustiger aan doen.”

Something inside so strong
Het loot van mijn evolutie drijft mij tot waar ik moet gaan; het is de ongrijpbare, onverzettelijke constructie die mij eeuwig in de richting van mijn thuisplaat blijft duwen. Waar wij allen zo vaak van mening zijn dat we thuis moeten verlaten om te vinden waarnaar we zo naarstig op zoek zijn, is het juist de bedoeling thuis te blijven. Immers, voelt het niet net als thuiskomen wanneer je hét gevonden hebt? “Terug naar thuis en gij zult vinden.” Kijk naar binnen en niet naar buiten, want het antwoord is al in je bezit en is dat altijd geweest, zoals het dat altijd zal zijn. Je hoeft het je slechts te herinneren en dat doe je eenmaal terug op de thuisplaat. Innerlijke stilte vertelt je de waarheid.

Smellin' burned rubber and the salty sea
Het groene terrein van de universiteit doemt als een baken van rust op in de verte; we vertellen hoe we hier de dagen doorbrengen en waar we een plek in de docentenkamer bemachtigd hebben. Welbeschouwd is het universiteitsterrein een klein dorp in een natuurrijke omgeving. Alle voorwaarden voor een prettige studietijd vink ik hier af. Via een mooie route door de stad brengt Mwinyi ons naar Best Bite, dat restaurant dat aandoet als de ontmoetingsplek in een Amerikaanse tiener film, om een ijsje en een milkshake te nuttigen. Volgende punt op de spontaan ontstane planning is de vismarkt. Bart en ik zijn er al een keer of twee langs gereden maar hebben nooit echt een kijkje genomen. Schelpen en vis, zout en stank, rook en verkooppraat. Hier vindt je de echte verkopers, zij die het vak tot kunst verheven. Zonder een gram lichter te zijn geworden verlaten we de markt om tot het afscheid uit te waaien aan een strand.

No need for achievement..?
Van zuigeling naar kind en van kind naar volwassendom wordt je in Nederland klaar gestoomd voor de geoptimaliseerde werkomgeving waarin falen moeilijker is dan slagen. Een gespreid bed. Want aan alles is gedacht; elk kantoor is ergonomisch ingericht; het wegennet en het openbaar vervoer zijn over het algemeen uitstekend; bedrijven verlenen interne opleidingen; en door de technische vooruitgang is het werk vaak zo versimpeld dat het maar weinig moeite meer kost. Waarom optimaliseert Afrika dan ook niet de omstandigheden? Wel, enerzijds zijn de kosten daartoe erg hoog en investeerders zien er wellicht door het regenseizoen dat jaarlijks de infrastructuur geselt er geen heil in. Anderzijds is er hier geloof ik ook niet zo sprake van een 'need for achievement' waarvan onze cultuur is doordrenkt. Het zet me aan het denken.

A white Massai and a baby
Terwijl het witte tand zich tussen onze tenen nestelt, trekt de zwaartekracht zachtjes aan mijn kaak; in het water tussen enkele Massai staat een blank meisje met een baby in een draagzak op haar buik. De baby heeft een donker Afrikaans uiterlijk en een kus maakt al snel duidelijk hoe de aap uit de mouw steekt. Ze heeft een kind van een van de Massai-mannen. Moedig. Ieder zijn meug. Elk moment van de dag wordt benut met herinneringen maken daar de tijd hier nu eenmaal graag sneller lijkt te willen gaan dan ze hoort te gaan en zoals altijd komt aan alles een eind. Met de zon op half zes is het tijd om naar de plek te gaan waar Ger en Lore zich weer bij hun reisgenootschap voegen om tezamen hun laatste avondmaal in Tanzania te hebben.

Bon voyage
Met een kwartier te laat op tijd legt de boot van Zanzibar aan. Voor de aankomst poort voltrekt zich hetzelfde tafereel als vanochtend; de haag van aasgieren. Hollandse koppen – wat zijn wij toch makkelijk te herkennen – en wuivende handen komen ons tegemoet. Ik hoor een Tukker, een Limburger, een Noorderling en naar ik geloof ook een Amsterdammer. Het doet me aan als een hechte, gezellige groep, al is dat iets wat vanzelf gebeurt na een intense reis van drie weken met elkaar. Afscheid nemen is zwaar, zeker voor een tweede keer, maar ik bespeur geen spoor van spijt bij Bart of zijn ouders. Nee, nog niet in de verste verte. Het is super dat ze een dag met ons in Dar hebben doorgebracht en het krikt de moraal op. Bijna net zo als Angelina Jolie, McLovin en Randal ons nog altijd dagelijks mentale steun geven.