DEEL 24: Rommelen en knagen

DEEL 24:
Rommelen en knagen

Background music for reading (www.youtube.com)
Tijdens het lezen is het luisteren van onderstaande muziek aanbevelenswaardig.
1. We can make the morning – Elvis Presley
2. Take it easy – The Eagles
3. No worries – Simon Webbe

I can make the morning
Sinds de avond rommelt en knaagt mijn maag; krampachtige geluiden en lichte steken. Is het de kip tijdens de lunch of is het de teef voor een revanche? Geen idee. Zonder honger en in de terechte veronderstelling dat het voedsel waarschijnlijk niet erg lang in mijn binnensten blijft, vermaal ik desondanks een vol bord tussen mijn kiezen, dat niet onderdoet voor elke andere maaltijd, en drink ik drie glazen sap. Enkele uren later bekomt mijn vermoeden waarheid; het toilet in plaats van op bed. Wellicht staat me een lange nacht te wachten, maar daarvoor ben ik klaar. Want ik zal sfeer maken, met muziek in de oren en de DS in de hand duik ik in de wonderlijke wereld van Mariokart om onvervalst te race kakken. Vrrooemm, vrrooemm, jahoe! Nee, niets van dat alles. Ik val als een blok in slaap om pas te ontwaken met de zon halverwege de hemel.

The Zimbabwan Australian named Holland
Met het wegvegen van de zandkorrels slaap uit mijn ogen, herinner ik me de ontmoeting met Mr. Holland, de Australische Zimbabwer van de avond ervoor. Op dertien hoog loop ik iets te letterlijk een oudere man met grijs haar tegen het lijf. Sorry. In het water raken we vervolgens in gesprek, terwijl de zon op wat lijkt een armlengte afstand met een oranje gloed wegzakt achter de heuvelen die de horizon tekenen. Holland leeft sinds vijfendertig jaar in Zimbabwe werkzaam voor de overheid, met een vrouw die even verliefd is op politiek en verzet als op hem is en twee volwassen kinderen in Australië. Levenservaring komt met het leven in Zimbabwe, en Afrika, en dat illustreert de beste man door te verhalen over een bloedige zondag tientallen jaren geleden waarop hij driemaal die dag betrokken was en toeschouwer was van een schietpartij. Daarnaast helpt hij kinderen en vrouwen, die gebukt gaan onder het regime van Mugabe, aan onderdak en voedsel, een illegale activiteit waarvoor hij al meer dan eens de pijnlijke prijs heeft betaald. Macht en met name dictatuur tolereert geen verzet en dat ondervond zijn vrouw die in een gevecht met de Geheime Politie verzeild raakt; een gebroken voet, arm en been, een gekneusde oogkas en andere verwondingen. De martelingen hebben echter niet haar ziel en passie in elkaar geslagen want enkele jaren later wordt ze tot eenieders verbazing als een lid van het verzet door Mugabe benoemt tot Minister of National Healing and Reconjovation. Overigens kenmerkt Zimbabwe zich door torenhoge inflaties. Ter illustratie is een triljoen dollar niks waard, kinderen rapen het nog niet op van de straten. Holland vertelt ons dat hij eens op zakenreis was in Egypte en midden in het benauwde centrum door een agent werd aangehouden. Corruptie. De agent vroeg om zijn portemonnee die uitpuilde van Zimbabwaanse dollars: vijfhonderd triljoen dollar. “I am going to take half,” besluit de juut. Holland peinst en trekt een gezicht dat het beste omschreven kan worden als 'nee, dat kan niet, het is alles wat ik heb'. Dat leverde natuurlijk een diepe frons op van de blauwe pet. De man neemt de helft van het geld, Holland rijdt verder en eenmaal om de hoek rollen de tranen over zijn wangen. Van het lachen overigens. De agent had hem namelijk een halve Amerikaanse dollar lichter gemaakt en het enige dat ontbrak aan de hilarische situatie was dat Holland niet de blik op het gezicht van de corrupte kon zien als hij bij de band stond om het geld in te wisselen.

Loosing my religion!?
Woensdag is een off-day en gezien het feit dat we tot nu toe uiterst efficiënt en effectief omspringen met de gelegenheden die onze vaardigheden tot uiting laten komen, kan het ook een vrije dag blijven. Voor het stoplicht waar uit zwarte uitlaatgassen verkopers van al het denkbare opduiken, steekt een oude vrouw haar hand uit bij mijn raam. Ik heb zojuist mijn portemonnee getrokken voor beltegoed voor onze Tanzaniaanse telefoon en dat blijkt motivatie genoeg. Met het wisselgeld van de verkoper in mijn ene hand en de vrouw aan de andere weeg ik het dilemma af. Want dat is het soms toch, zoals nu. Vijfhonderd shilling; een krant, een brood of een fles water. In enkele tellen is de tweestrijd beslecht, want zo snel kan er iets door je gedachten jagen als een wervelwind om meteen op te lossen. Ja, zij heeft het duidelijk harder nodig dan ik en daar val ik voor de eerste keer van mijn geloof. Toch voel ik me er niet schuldig om, want de tandeloze glimlach die verschijnt op haar geleefde gezicht vertelt me dat het goed is zo.

The economy revised
Schaarste regeert en dat is wreed – een wijze les die ik uit Duin van de wijlen schrijflegende Frank Herbert. In de tijd van overvloed, aan voedsel, drinken, natuurlijke hulpbronnen, zien geld en economie hun levenslicht. Echter, gezien de afbraak, aantasting en uitputting van het milieu door de enorme druk die de mensheid erop legt, is economie bijna genoodzaakt zowel als wetenschap herzien te worden als herpositionering te moeten ondergaan in de hiërarchie. Schaarste regeert. Hoe meer druk op voedsel en schoon drinkwater, des te duurder voedsel en schoon water bekomt en des te minder ons geld waard wordt. Geld kun je namelijk eten noch drinken. Het ergste is misschien nog wel dat de Derde Wereld landen hier als eerst onder te lijden hebben, omdat ze er geen buffer voor hebben ontwikkelt en dat mede doordat zij jaren de graaibak voor het Westen waren. Menigeen zal zich afvragen of ik überhaupt wel weet waarover ik het heb. Misschien wel, misschien niet. Voor jullie een vraag, voor mij een weet. Probeer de intentie achter mijn woorden te achterhalen die volgens jou strookt met mijn karakter.

Mallrats
Naar de gelijknamige film bezoeken we met zijn drieën – vanzelfzwijgend is Mwinyi de derde – het enorme winkelcentrum; Mnimali City. Echt een bijzondere reden hebben we er niet voor, of het moet zijn dat Bart zijn cheap-ass shirtje per se hier moet halen, maar het is gewoon een ontspannende plek om te vertoeven met haar eettentjes en diversiteit aan mens en cultuur. Waar ik me beperk tot het strikt noodzakelijke, sokken, schaft Bart een blouse, shirtjes, sokken en onderbroeken aan. De laatste zijn officieel de miskoop van het jaar, want eenmaal thuis kwam hij erachter dat ze van sexy, strak latex waren. Ah, vandaar de vreemde blikken naar ons blanken van het winkelpersoneel en, nee, er is geen sprake van Brokeback Kilimanjaro – de rillingen jagen alweer over mijn rug als ik aan die film denk, neef Ronny en ik vernielden de schijf direct na de aftiteling op brute wijze. Ik slenter nog wat rond, zoals dat hoort in een mall, en toon hier en daar wat geveinsde interesse. Gewoon, om een praatje te maken, voor de lol... Haha.

Acknowledgement and respect
Docenten hebben de niet uit te wissen fetisj om anderen belerend toe te spreken. Serieus, als zij het allemaal zo goed weten waarom zijn ze dan docent geworden? Geintje. Eenieder moet dat doen waar hij of zij de meeste voldoening uit haalt. En als dat het docentschap is, dan is dat zo. Voor mezelf schrijf ik het ook niet af zal ik eerlijk toegeven. Als je dat bereikt, voldoening in je bezigheden, dan hoef je geen dag van je leven te werken. Overigens wil ik hieraan toevoegen dat voldoening slechts zelden met je bezigheden te maken heeft, maar meestal voortkomt uit erkenning, respect en waardering die we ontvangen als een gevolg daarvan van de mensen in onze omgeving. Immers, zonder die elementen is er weinig tot geen voldoening te ervaren, geloof ik.

Ahoy, schippers and the Dutch waterrats!
Bij de aanblik van het vertrouwde zwembad – Missions to Seamen – een vooralsnog onvertrouwd tafereel. Een kleine dertig matrozen als kadetten in opleiding naar zeewaardigheid zijn al spartelend en proestend in de weer met reddingsvesten. En dat moet de zee op? Het is als in een slechte film waar een stel kneuzen het op moet nemen tegen een superieure vijand, in dit geval de oceaan. Ach, zoals het gaat met slechte films overleven de kneuzen het op vaak miraculeuze en simpelweg tegen-de-verhoudingen-in wijze. Als vreemde eenden in de bijt pakken we een vest en sluiten we midden in de rij aan, tot genoegen van de matrozen en de trainer. Zwemmen blijkt niet echt een vereiste voor een matroos te zijn, ik geloof dat zelfs zwemster Tamara er een zware kluif aan heeft dit stel ongeregeld zinkvrij te maken. We dollen en geinen wat, komen erachter dat de trainer ook een Mkude is en uit dezelfde geboorteplaats Mgorogoro komt en zonder voorbereiding eindigen we bij een 'verlaat het schip hals over kop zonder je reddingsvest te vergeten' oefening respectievelijk als derde (Tom) en vierde (Bart) van de tweeëndertig. Een applaus valt ons ten deel, zo ook even later, in een speciale oefening waarbij je recht in het water moet springen maar moet voorkomen dat je kopje onder gaat. Lastig, de Tanzanianen gaan een voor een kopje onder op enkele na, maar wij Nederlandse waterratten doen onze afkomst eer aan en houden de haren droog. Ja, we blijken waterdieren.

Women and psychology; the psychology of women
Ik geloof dat veel vrouwen die psychologie studeren dat niet zozeer doen om de problemen van andere mensen op te lossen, maar meer nog om hun eigen problemen op te lossen. Kijk, ik snap wel dat mensen zich voor trauma's of voor een gevoel van minderwaardigheid kunnen schamen, maar om daarom liever jezelf aan een psycho-analyse te onderwerpen in plaats van naar de zielenknijper zelf te stappen, vind ik toch wel erg overdreven. Overigens moet ik toegeven dat ik psychologie – en tevens filosofie – interessante gebieden vind om hele nachten over door te bomen; in de jacuzzi totdat ik niet meer ben dan verrimpelde huid en waarbij, meestal neef Ronny en ik, de Grote Beer van links naar rechts over het hemeldoek zien verschuiven, of met mijn broer en wederom neef Ronny na een nachtelijke pot Mario Kart, Diablo II of een anderszins spel vol van geweld. Nadenken over ongrijpbare onderwerpen, over wat de bedoeling is zonder het ooit zeker te weten, is leuk en interessant tijdverdrijf en een verplichting de volgende vroege ochtend weerhoudt me er niet van nachtrust in te leveren. Goed, ik heb het over vrouwen psychologie, de psychologie van vrouwen. Met een beetje vastberadenheid kan ik er waarschijnlijk een boek over schrijven, maar ik geloof dat mijn hypothese na alle uitvoerige uiteenzettingen toch wel geverifieerd wordt: “Vrouwen zijn complexe wezens die voor het mannelijk geslacht welhaast niet te doorgronden zijn en je kunt zowel niet met ze als zonder ze leven.” No offence...

I always get my sin
Dat zeg ik hier bewust fout. Want ja, Shoba, ja, Jack, en ja, Sylvia, ik ken het boekje al ga ik de mijne graag te buiten. Het zal een uur of tien in de avond zijn als iemand op de deur klopt. 'Karibu' zeg ik allang niet meer, want ze komen hier toch niet binnen en dus sta ik op van mijn bed om open te maken. Father Albert Schwarzenegger. “Ah, Albert, you may take the last beer,” zeg ik. “Feel free, you don't have to ask me for permission. I will survive untill tomorrow.” De priester lijkt enigszins van slag en zegt: “Ah, ok, but no that is...” Ik kap hem bewust af. “Do you have something on your chest, Father, something you would like to say?” probeer ik hem schuld aan te praten. “No, I...” stokt de Indiër weer.“Is this about the sisters, maybe? I can take your confession if you want. Even priests make mistakes you know...” De woorden hangen in de lucht en dan ontvouwt zich een brede lach op zijn gezicht, waarna ik ook uit de plooi schiet. “I just wanted to say 'usiku mwema' (goodnight) but know I need a beer,” zegt mijn rafiki. We delen hem.

Endless source of information
Bart heeft een fetisj voor het verzamelen van informatie en kent daarin geen grenzen, alsof hij een Amerikaan is. Zo zijn Amerikanen na de nodige generalisering namelijk. Enige verschil echter is, dat waar mijn side-kick in onuitputtelijke bronnen geen grenzen weet te stellen, de Amerikanen daar over het algemeen niet toe in staat zijn als het aankomt op uitputtelijke bronnen. Regelmatig komt het voor dat Bart op het toilet vertoeft met laptop op schoot en ik op bed lig, of andersom, en dat hij dan weer iets 'interessants' gelezen heeft waarover hij toch best wel 'een stukje kan schrijven voor het rapport'. Ja, ik vind ook veel interessant en schrijf, eerlijk is eerlijk, ook veel stukjes. Maar wat betreft het onderzoek heb ik mijn afbakening geloof ik voldoende duidelijk, met ruimte tot veranderingen daar waar het verloop van het project daar om vraagt natuurlijk. Waar een (goed) onderzoek zich kenmerkt door een heldere afbakening van het te onderzoeken gebied, daar kenmerken onuitputtelijke bronnen zich door grenzeloosheid. Het komt wel goed, daar is geen twijfel meer over, geloof ik. Maar om iemand (Bart) die makkelijker opgewonden raakt van MVO, duurzaamheid en rechtvaardigheidsvraagstukken dan van Angelina Jolie mag je je toch wel af en toe enige zorgen maken, nietwaar? Ach, als dat alles is...

The big question
... die de eerste weken van mijn onderzoek rommelde en knaagde in de onbegaanbare krochten van mijn brein, zoals mijn maag nog steeds een beetje doet, was in mijn ogen de hamvraag: “Moeten we wel zeep willen maken?” Als een gloeiend heet ijzer bleef hij branden in mijn vergaarbak van normen en waarden; is het moreel verantwoord, is het wel dit, is het wel dat? Met beide ogen op 'het grote plaatje' kan men zich namelijk afvragen of het wel wenselijk is, of het wel de bedoeling is, om zeep te maken. Een breed scala aan effecten komen samen in de afweging, die ik – wellicht vreemd genoeg daar ik al meer dan honderd pagina's alleen al aan reisverslag uit mijn vingers heb laten vloeien – gewoon niet onder woorden kan brengen. Vergeef me dus mijn woordeloosheid en vertrouw op mijn overpeinzing. Want soms zijn dingen zo complex dat de enige woorden die het kunnen beschrijven geen woorden zijn. Geen zorgen, het is goed.