DEEL 26: Oogwenk

DEEL 26:
Oogwenk

Background music for reading (www.youtube.com)
Tijdens het lezen is het luisteren van onderstaande muziek aanbevelenswaardig.
1. In The End – Linkin Park
2. Mary Pickford – Katie Melua
3. Come Undone – Robbie Williams

In the blink of an eye
... kan in deze stad alles veranderen; boosheid in vredelievendheid; regen in zonneschijn; licht in donker. Met het verlaten van de geasfalteerde weg knarst roodgeel zand onder de brede banden van de jeep en daarmee maken benzinestations, hoge gebouwen en showrooms van Toyota of Suzuki in een oogwenk plaats voor kleine winkeltjes die in harmonie zijn met de natuur. Als ik niet oplet mis ik het nog, het gaat zo snel dat het amper opvalt. Vreemd, maar waar. Op die momenten denk ik soms, heel even maar, dat het net zo kan gaan met het project, ook al is daar geen enkele zichtbare reden voor. Alsof iets me laat vallen en hetgeen ik hierin gestopt hebt helemaal teniet doet, waardoor het uiteindelijk allemaal voor niets is geweest. In een oogwenk. Want meer tijd heeft rampspoed vaak niet nodig.

If all roads lead to where I stand, I might as well stop running
Die woorden vormen zich meer en meer tot een gevoel dat zich in de afgelopen weken en maanden steeds meer als mijn overheerser opwerpt. Alle wegen die ik afga op zoek naar wat ik wil met mijn leven in de nabije toekomst lijken telkens weer naar de Universiteit van Nijmegen te leiden. Ergens in dat gebouw ligt mijn vervolg. Ik ben in de goede straat en hoef alleen nog maar het juiste huis te kiezen. Welbeschouwd bevind ik me in een quiz waar de presentator me voor een viertal deuren zet, waarachter in onbekende volgorde psychologie, development studies, filosofie en antropologie schuilgaan. De man met de microfoon en de nette vlinderdas is in wezen de alwetende spiegel van mijn zelf, want hij weet allang achter welke deur de hoofdprijs staat. Het enige vervelende is dat ik nog niet weet. Stel dat ik ga voor deur nummer drie ga en de quizmaster geeft me nu de kans nog te wisselen, moet ik dan varen op gevoel of uitgaan van het principe van variabele verandering, in de wetenschap dat daar mijn spiegel staat..?

Rapists of good intentions
Wat is geloof meer dan een geaccepteerde fabel? Het is een ongemeen krachtige opvatting, dat is waar, maar het gaat voorbij aan de intentie van geloof. Zoals mensen te vaak voorbij gaan aan intentie of de intentie zodanig verbuigen dat het geschikt is voor de eigen doeleinden. Wanneer ik spreek van intentie, ga ik er vanuit dat de intentie voldoet aan leefbaarheid en wenselijkheid. Overigens kan een schepper van iets de gevolgen van zijn schepping niet overzien en hij mag er dan ook niet voor verantwoordelijk gesteld worden als anderen de intentie achter de schepping verkrachten. Ik denk aan Albert Einstein die een baanbrekende uitvinding doet, die later misbruikt wordt als een allesvernietigend wapen en ik denk aan de Romeinen die de verharde weg uitvinden maar desondanks onmogelijk verantwoordelijk gesteld mogen worden voor Hitler's Blitzkrieg, die daarmee de ware intentie achter verharde wegen verkrachtte. Wat ik duidelijk wil maken, is het volgende. Belangrijker dan wat iets al dan niet is, is de intentie die erachter steekt. Daarmee maakt het in wezen niet uit of geloof niet meer dan een geaccepteerde fabel is of wellicht een bewezen noch onbewezen waarheid. De intentie achter geloof verandert daardoor niet, want hoe het ook zij, de bedoeling van geloof is in simpele woorden om mensen nader tot elkaar te brengen, houvast te bieden en positiviteit te stimuleren. Echter mag geloof en haar intentie niet misbruikt worden. De geschiedenis vertelt ons waarom.

Daydreams
Vroeger werd ik er meerdere malen van beticht onder schooltijd weg te zakken in dagdromen en eerlijk gezegd maak ik me er nog altijd schuldig aan; ik schets schilderijen in gedachten over hoe het moet zijn. Overigens doet de plakkaat schuld af aan de waarde van dagdromen, het is namelijk een verrijking voor de geest. Helaas weigeren veel mensen dat anders te zien. Jammerlijk. In enkele dode minuten waarin ik eindelijk weer eens op mezelf ben, geef ik mijn fantasie onder begeleiding van Katie Melua de vrije hand. Het blijkt de hand van een kunstenaar, aan de arm van een dirigent, aan de romp met een borst die teugen van vrijheid inademt, aan het hoofd van een fantast, die zevenmijlsbenen voortstuwt. Het kunstwerk is adembenemend en in de zwevende vrucht voor de ziel klinken de klanken der nostalgie die als stralen zonlicht op een mozaïekvloer dansen; tussen de geurige strepen van de verfkwasten en kleurige strepen van de rozen voelen grootmeesters als Mozart, Verne, Freud, Einstein, Da Vinci en Rembrandt zich thuis, volmaakt en eensgezind.

Skyblue Monday
Niemand houdt hier van de maandagen. Het is het begin van een werkweek voor vele zielen in Dar es Salaam. En niemand wil graag werken, zo wel, dan is het geen werk maar een hobby of een passie; het woord werk heeft een te negatieve lading voor mij. Zwartvanderzanden en Mafkeetels liften weer mee naar de universiteit, om gaten op te vullen en het thuisfront zoet te stellen met verse verhalen. In antwoord op de behoefte van mijn vader en anderen, plaats ik een verhaal dat ik toewijd aan het leven op Kibangu Parish. Iedereen die er ook de behoefte aan heeft, kan het lezen. Achter mij verzucht een studente tegenover haar docent dat ze het wel gehad heeft met buitenlanders. Haar precieze woorden kan ik niet achterhalen, maar het non-verbale zegt vaak meer dan het verbale. Haar tirade zet me aan het denken, niet wat haar hiertoe aanzet, dat zal me een worst zijn, maar om het punt dat ze aandraagt. Want het is de mensen overal ter wereld niet vreemd afkeer te hebben tegen buitenlanders. Waar hebben zovelen problemen met buitenlanders? Het is niet eens een goede strategie, voor ons Hollanders bijvoorbeeld al helemaal niet, want weet je eigenlijk wel hoeveel buitenlanders er zijn? Inderdaad. Wat is een buitenlander eigenlijk? Iemand die van buiten de grens komt, verschilt van tong en cultuur is de omschrijving die ik vorm van de allereerste gedachten die me te binnen schieten. Hier sta ik weer op het punt de diepten van de sociologie af te dalen, maar dat ga ik nu niet doen. Simpel. Het hele idee van buitenlanders is net zo een grote onzin als 'verfkwasten eten bananen van achter de waterval' en is een misleidende uitwas van het mechanisme in ons brein tot categorisatie. Sorry, ons brein is een manipulator van het eerste uur. Zo, nu ligt dat ook eens te grabbel op straat...

I am a grinner, a lover and a sinner...
The Joker, van de Steve Miller Band. Prachtige plaat. Ik ben in een bui waarin elke gezonde jongen van tweeëntwintig van tijd tot tijd behoort te verkeren. Het is een mengsel van meligheid en baldadigheid dat zich uit in gepaste tegendraadsheid tijdens aerobics. Sinds enkele dagen van afwezigheid zijn Bart en ik weer te bewonderen op Ubungo Gym. Alle bekende gezichten zijn er en ik maak een kort praatje met iedereen. Ik heb wel zin om me in het zweet te werken maar, gewoon, niet zo serieus als op andere avonden. Tijdens de oefeningen haal ik her en der wat gein uit dat iedereen prima kan waarderen – inclusief Isha die het vandaag ook allemaal niet zo serieus lijkt te nemen. Na de aerobics op haast Braziliaanse muziek komen de (af)matten tevoorschijn voor een sessie diverse buikspieroefeningen van een half uur tot drie kwartier. Met regelmaat schiet ik in de lach, soms heeft het een reden maar vaak ook niet. Wanneer Isha van ons verlangt dat we op onze zij gaan liggen om op zijn teken herhaaldelijk beide benen en bovenlichaam ten hemel te werpen, denk ik dat hij het woord 'samaki' zegt, wat vis betekent. Niet nodig uit te leggen dat hij een ander, gelijkend woord zei. Ik beweeg me als een vis op het droge die wanhopig naar adem hapt. Even later imiteer ik een croissant door in die vorm op de mat te gaan liggen gevolgd door de woorden: “Je suis une croissant.”Ach, de lijn tussen inspanning en ontspanning is vaak erg dun...

Would someone come and save me?
De kleine freggel vindt het weer tijd voor Ughali. Ja, dat is die kleverige paste die nooit en te nimmer tot mijn top duizend favoriete voedsel zal behoren. Nog niet al zet je een mes op mijn keel. Het spul glijdt gewoon niet en als er al een smaak aanzit dan is het naar mijn bescheiden mening geen aangename. Twee wetenschappen troosten me enigszins; een schaal vol overheerlijk fruit valt in het oog en de boodschappen die we na het sporten hebben ingeslagen, chips, koekjes en sap. Met lange tanden werk ik de troep naar binnen. Nee, laat dan nog liever mijn moeder een week aan een stuk koken. Geen belediging overigens, meer om de vergelijking kracht bij te zetten. Ik sla me weer door de maaltijd heen en geniet van het fruit, mijn beloning. Als toetje nestel ik me even later op bed voor de avond film en vul ik mijn maagholtes met chips en cola.

I am not afraid of dying, I just don't want to
Weet je, christenen en moslims verschillen niet veel van elkaar. Het vreemde is dat ze niet altijd doorhebben dat ze in andere bewoordingen over hetzelfde preken. Erger nog is dat beide groeperingen ook te vaak niet lijken te of willen beseffen dat de intentie achter de geloven in wezen dezelfde is. Jammerlijk. Dat is wat ik wil zeggen met de woorden dat de intentie achter iets belangrijker is dan wat een iets al dan niet is of hoe het zich naar buiten toe uitdraagt. Want daarin ligt vaak de vervorming van de intentie en ook al is het iets menselijks om dat te doen, sommige dingen hebben te grote, negatieve gevolgen om aan de intentie voorbij te gaan. Wellicht denken sommigen van jullie nu dat ik wel erg vaak terugkom op het begrip intentie, maar het is een inzicht om op te blijven hameren. Mijns inziens. Er is overigens een punt waarop ik vind dat – over het algemeen en geheel naar mijn door mijn brein vervormde ervaringen – moslims het beter doorhebben dan de christenen. Helaas misbruiken ze dat inzicht naar onze mening te vaak; ik denk aan bomaanslagen en zelfmoordacties. Echter, daarachter gaat schuil dat zij de dood niet vrezen, in tegenstelling tot de meeste christenen. Onder de streep ben ik geen van beiden of anderszins gelovige, ook geen atheïst overigens, ik sta er voor mijn gevoel in het midden en ben nog bezig mijn eigen geloof te vormen. Ik geloof in het principe dat elk eind een nieuw begin is, ik geloof in het principe van de cirkel van het leven met inbegrip van de dood en daarom geloof ik in de dood; het is het eind van het leven zoals we het kennen en het begin van iets anders. Ik vrees de dood niet. Het is overigens niet de dood die de meeste mensen vrezen maar de sluier van het onbekende waarin hij gekleed gaat. Prima, eerlijk is eerlijk, niemand houdt echt van het onbekende, mensen haten verandering en bieden bijna altijd weerstand. In eerste instantie, want als de verandering een goede blijkt te zijn, is alles ineens goed. Helaas laat de dood ons gissen, vandaar het onbekende, of dat hij een goede of een slechte verandering is. Voor mij maakt het niet uit en wel om de volgende doodsimpele reden: we weten niet zeker wat de dood ons brengt – een nieuw begin van een ander iets of een definitief einde – maar we weten wél hoe gedachten over de dood ons leven kunnen beïnvloeden. Daarom vraag ik je of het überhaupt wel zinvol is bang te zijn voor de dood, want het enige dat ons dat naar zeker weten oplevert, is een degradatie van de kwaliteit van je leven. Nog even ter verduidelijking voor de mensen die ooit ergens hebben gelezen dat ieder mens meer dan eens nadenkt over zelfmoord en of daar een poging toe doet. Neen. Ik wil nog lang niet dood, integendeel, maar ik vrees hem, en het onbekende, desondanks allerminst. Ook al kan hij je vellen in een oogwenk...