DEEL 28: Overmacht

DEEL 28:
Overmacht

Background music for reading (www.youtube.com)
Tijdens het lezen is het luisteren van onderstaande muziek aanbevelenswaardig.
1. American Pie – Don McLean
2. La Passion – Gigi D'Agostino
3. J'ai Dormi Sous L'eau – Air

Early edition
Het verkeer heeft geen haast in de late namiddag; de Duitsers noemen het een stromende file. Overigens is het geen ramp, want nu kan ik rustig de lichte frustratie, dat ik mijn hand nog niet kon leggen op de rijkdom aan boeken in het kleine paradijs, van me af lezen, door Stephen King en Forrest Gump eens beter te bekijken. Gas, rem, gas, rem, gas, rem. De priester koopt enkele kranten van een straathandelaar en ik sla mijn boek dicht, want er is blijkbaar een reeks gedachten in gang gezet ergens in de holtes van mijn brein. Zouden ze ooit de krant van gisteren verkopen, stiekem, aan niet oplettende verkeersdeelnemers? Wellicht. Dan bedenk ik me hoe het zou zijn als iemand niet de krant van vandaag maar de krant van morgen verkoopt; je weet wat er de volgende dag gaat gebeuren, alle ellende en oorlog. Een even interessante als enge gedachte. Want stel dat je iets wil verijdelen omdat je nu eenmaal in de wetenschap verkeert dat iets ernstigs staat te gebeuren. Hoe rechtvaardig je dat? Als overmacht voortkomend uit een zekere macht? Kennis is immers macht, nietwaar? Je weerhoud een moordenaar in spe ervan iemand te vermoorden, wellicht, door hem te vermoorden. Is dat oog om oog, tand om tand? En ben je dan een held of een moordenaar? Is iemand dood laten gaan zonder in te grijpen, waar je dat wel kan, eigenlijk niet hetzelfde als moord..?

Just like the Greeks
De enige constante is verandering. Waar. In die wetenschap en wanneer deze zich extreem uit is plannen bijna zinloos. Mijn mening. Het is een werkelijkheid waarmee ik haast dagelijks te kampen heb en me er druk om maken, kon ik vanaf het begin al niet. Ik geloof in overmacht en zoals het woord al impliceert, is het groter dan ik ben en dat wil zeggen dat ik er niet of nauwelijks invloed op uit kan oefenen. Met het regenseizoen dat meer en meer uit haar schulp kruipt, de elektriciteit die om de haverklap uitvalt – zoals dat gaat met haverklappen komen ze vaak voor – en, helaas, de zoon van Renatus die nek- en hoofdletsel heeft opgelopen in een ongeluk, is het een kwestie van flexibiliteit deze dagen. Dat wil zeggen dat ik een aantal prioriteiten verleg over het weekend en me richt op andere zaken als het verwerken van informatie en wat meer tijd nemen om Dar es Salaam in me op te nemen; elk nadeel, heb zijn voordeel.

In theory that's a practical problem...
Twee oren en een mond; om tweemaal zoveel te luisteren als te praten. Dat heeft een wijs man ooit gezegd en ik geloof dat hij zeker daarnaar geleefd heeft gezien het aantal quotes op zijn naam. Voor leiders is het sowieso een sterk advies. Echter, in deze theorie schuilt een praktisch probleem. Immers, als iedereen naar dit principe zou leven, wordt er op een zeker moment niet meer gepraat en valt er niets meer te luisteren. Ik geef eerlijk toe dat er voldoende gevallen zijn waarin dat een verademing is. Zoals landen waar de 'vrouwdichtheid' erg hoog is, al geloof ik niet, met alle respect, dat het principe daar überhaupt een kans van slagen heeft. De lezeressen die nu niets liever doen dan mij een oorveeg geven, adviseer ik daarmee nog even te wachten totdat ik terug ben. Want in theorie is dat toch een heel stuk praktischer...

With all do respect, but...
Tijdens jacuzzi-gesprekken – met neef Ronny vanzelfzwijgend – zijn de woorden 'met alle respect' in enkele minuten uitgegroeid tot een jacuzzi-wijsheid; een titel die in deze tijd nog wél waarde heeft. Door deze drie woorden uit te spreken voor je relaas, verschaf je jezelf een vrijbrief om simpelweg te zeggen wat je denkt. Je zegt het immers met alle respect, nietwaar? En laten we elkaar vooral respecteren, want ik geloof dat dat nog te weinig gebeurd op deze aardkloot. Overigens komen de jacuzzi-wijsheden voort uit conversaties die dieper gaan dan de diepste zee trog, zo lang duren als de Grote Beer erover doet om van de ene windrichting naar de andere te verschuiven aan de hemel (dat is trouwens waar, want we spreken 's nachts en dus zien we dat met onze eigen ogen) en het beste gedijen onder bier en iets te knabbelen.

Moja, mbili, tatu!
De donderdag glijdt over het algemeen aan me voorbij. Vandaag ga ik niet naar de universiteit, de dobbelsteen van het lot bepaalt dat nu eenmaal. Zie het als een vorm van overmacht of een onbewust bewuste keuze. Op Kibangu werken we in de ochtend aan het onderzoek, net zolang als de accu's van onze laptops het toelaten daar de stroom weer eens in gebreken blijft. Ik kom een aardig eind met betrekking tot een SWOT-analyse voor Jatropha en ik voeg nog wat toe aan de Value Chain, al mis ik daarvoor nog belangrijke informatie. Tot aan de lunch, waar tijdens wonder boven wonder de elektriciteit terugkeert, lees ik ter ontspanning, probeer ik wat rust in te halen en luister ik muziek via mijn iPod. Wat is dat laatste apparaat me trouwens veel waard zeg. Het biedt altijd een antwoord op mijn muzikale behoeften en die is in Tanzania zelfs groter dan in Nederland. In de namiddag vergezellen we Mama Elisabeth weer naar de gym voor een energieke sessie met Isha. De muziek dreunt en Isha staat klaar voor de groep om de komende anderhalf uur constant in beweging te zijn. “Moja, mbili, tatu!”

Crazy cells
Alles wat te maken heeft met voetbal, films en boeken neem ik op als een spons. Dat is prettig. Daarbij ken ik bijvoorbeeld nog steeds de Latijnse verbuigingen van, zeg, het woord servus (slaaf) en kan ik de volledige tekst van 't Wiegelied opdreunen zonder een fout te maken. Overigens wel handig als het aankomt op bepaalde tv-shows. Er zijn dus hersencellen die deze informatie vasthouden. Dat is prettig, doch dubieus. Goed, dan is daar het fenomeen alcohol waarvan men beweert dat het hersencellen afbreekt. En dat is niet erg maar ergens wel eng. Want waarom sterven bij mij dan de hersencellen af waarin ik wiskunde, natuurkunde, scheikunde en biologie opsla – vakken die tijdens mijn middelbare schooltijd echt een hardnekkige pijn in de nek waren – in plaats van de hersencellen die bogus ofwel idioterie als 'de kat krapt de krullen van de trap' en de tekst van 't Wiegelied. Ergens is dat ook wel logisch want het is makkelijk om te onthouden. Maar als hersencellen al discrimineren, hoe kan het dan ook anders dat mensen dat ook doen..?

Can I get there by candlelight
... of is het veel te ver? Het is echt raak deze dagen want de stroom geeft er wederom de brui aan, net nadat Bart en ik terug zijn van het sporten en net voordat we aan tafel gaan voor het avondeten. Daar zijn dan de kaarsen; een aimabele sfeer hangt nu in de woonkamer. Ja, van mij mogen we dat zo wel vaker doen, ongeacht of de elektriciteit het wel of niet doet. Het is gezellig en sfeervol. Onze halfslachtige voornemens om vrijdag (morgen) naar de universiteit te gaan, het heeft geen enkele zin om vast te plannen, worden door Father Brian aan diggelen getikt. “Tomorrow I want you to meet the Cardinal and congratulate him with his 25th anniversery.” Ik kijk mijn reisgenoot even scherp aan, terwijl de priester vervolgt: “We will leave at Kibangu around seven in the morning, because we have to be there around eight.” Goed, druk verkeer in de stad, dan is een uur wel nodig om pakweg zeven kilometer af te leggen. Geen grap overigens. Kijk, dat bedoel ik nu met 'de enige constante is verandering' en 'indien dat principe zich extreem uit is plannen bijna zinloos'.

My theory on humans
Mensen zijn allemaal hetzelfde en verschillen slechts in hun gebruiken. Ik geloof dat ik deze woorden ooit eerder heb aangehaald. Wel, nu klinkt het nummer 'Cosmic blues' van Danny – Neef, Kitl 0 – uit de luidsprekers van mijn laptop en als ik scherp naar de tekst luister, bedenk ik me dat ik het in wezen ook zo kan bekijken dat er twee soorten mensen bestaan, namelijk: zij die altijd een halfvol glas in zich hebben en zij die altijd een halfleeg glas in zich hebben. Met andere woorden, optimistische en pessimistische mensen. Dat zit nu eenmaal in je aard of niet. In zekere zin is het net zo als ik beschreef, in de Speciale Editie over Kibangu Parish II, dat passie en pure goedheid iets is dat je nu eenmaal in je hebt of niet. Aldus ben je ofwel overwegend positief van gedachte, ofwel overwegend negatief. Ik probeer hier overigens niet te stellen dat het ene beter is dan het andere. Nee, helemaal niet. Ik geloof zelfs dat het een niet zonder het andere kan, net zoals de ene mens niet zonder de andere kan omdat we vanuit onze aard banden aangaan. Het zijn mogelijk gezonde tegenhangers van elkaar, die elkaar in balans kunnen houden.

Floating off to Atlantis
“Zeg, witte gij ei'k woar Atlant-is?” vraag ik aan Bart. Hij knippert met zijn ogen, en nog een keer. Dan dringt de woordgrap tot hem door en schudt hij met een uitademende lach zijn hoofd. “Geen idee,” zo zegt hij, “maar het lijkt me wel leuk om na gisteren het eerste deel te hebben gezien, het vervolg te kijken.” Het is voor de meeste lezers wellicht al duidelijk dat ik weer helemaal fan ben van Disney films. “Dis-nie da'k liever een keind ben dan 'ne volwassene, da'k die film gère kêk.” Nee, ik herinner me graag elke dag weer aan mijn jeugdigheid en bovendien zijn Disney films voor volwassenen wellicht belangrijker dan voor de kinderen. Het is maar net hoe je ze bekijkt, maar ik geloof dat onze wereld de moraal soms wel wat op mag krikken. Goed. Daar is weer het bekende kasteel van elven poeder en ik ga er lekker voor zitten. De beeldschone Atlantische vrouw uit deel één komt weder ten tonele en gejuich stijgt op in de slaapkamer; weliswaar is ze getekend, maar goed, Nala en Kiara, de tijgerinnen uit de Leeuwenkoning konden ons ook bekoren. Gheghe. Onze inmiddels bekende helden beleven weer een reeks fantasierijke avonturen, vol van mythische figuren, vergane en als een Phoenix uit de eigen as herrezen culturen. Het bekoort me, de cultuur en de fantasie die de tekenfilm ademt, want ik geloof dat cultuur en fantasie tot de mooiste dingen van het menselijke bestaan behoren.