DEEL L: Vrijheid

DEEL L
Vrijheid

Depart in the dark
Alleen het lampje op mijn hoofd geeft licht, een strakke bundel, en buiten beukt de wind tegen het zeil; ze huilt en jankt, probeert ons voor de strijd angst in te boezemen. Ik besef dat een sterke wind flink op je in kan werken en je daarmee een hardnekkige hoofdpijn kan geven die je noopt af te dalen. Maar daartegen wapen ik me met mijn bevermuts die de wind uit de oren houd en mijn gedacht warm zal houden. In alle rust bereid ik me voor op de zeven lange uren door het pikkedonker naar de top die voor me liggen. Het is niet gezegd dat ik of wij het halen, nee, want we gaan abnormaal stijgen; bijna 1300 meter in slechts zeven uur. Dat is meer dan we de afgelopen dagen hebben ervaren en dus zal het zwaarder dan ooit worden. Thermos kleding, met daarover een trainingsbroek, ski broek, twee vesten en een winterjas werk ik af met dikke sokken, handschoenen en een warme muts. Zolang ik me aan de regels houd, komt het allemaal wel goed, vertel ik mezelf en even later stap ik uit de tent, de nacht in.

Stars to guide the way
Boven mij zijn daar weer de miljarden sterren aan de donkere hemel, om me de weg te wijzen, naar hen toe. Op gevoel weet ik waar de Vrijheid ligt en ondanks dat ik Haar nu niet kan zien, staar ik toch door het duister in die richting. Het enige licht komt van de sterren en het lampje op mijn hoofd om de rots onder mijn voeten te belichten. In tegenstelling tot de voorgaande dagen dragen Bart en ik nu helemaal niets behalve ons eigen lichaam naar boven, Rocky en Agustino dragen het noodzakelijke in hun rugzakken. Ik sta te trappelen in de catacomben en nadat we een lijn formeren – Rocky voorop, dan Bart, dan ik en achteraan Agustino – fluit de scheidsrechter voor het begin van de finale, middernacht exact, wanneer Rocky de eerste stap zet. Ik wil meteen een strak ritme aannemen, maar krijg daartoe nog even niet de gelegenheid, want de tocht begint met een klimmen, op handen en voeten, tegen een schuine helling recht omhoog. Verrassing. Toch blijkt het een zeer aangename, want daardoor voel ik meteen hoe de adrenaline door mijn bloed jaagt. Het beste begin dat ik me kan wensen. Na een kwartier klauteren kan ik wel mijn ritme oppikken en zolang ik de adrenaline in bedwang kan houden gaat dit me een heel eind omhoog helpen. Het volgende uur gaat simpelweg als volgt voorbij: links, rechts, links, rechts, links, rechts, links, rechts, links, rechts, links, rechts, links, rechts, tot in de oneindigheid. Dan wordt het 'l, r, l, r, l, r' om het ritme aan te geven en dat bekomt uiteindelijk adem stoten; inademen met het neerzetten van de linkervoet en uitademen met het zetten van de rechtervoet. Zo klim ik, langzaam maar sterk en zeker, en de enige gedachten die ik toelaat zijn die mij blijven motiveren. Behalve de berg, de sterren en de hielen van Bart is er verder niets. Geen gedachten zelfs. Pas na twee uur lopen nemen we de eerste pauze, vijf minuten, om water te drinken en een stuk chocola te eten. Ik hekel de rust en tracht zwijgend het ritme vast te houden, alsof ik rijtjes Latijn in mijn kop aan het drammen ben. Nee, ik wil er niks tussen laten komen. Bewegen op een niveau dat meer aandoet als onbewust dan bewust, dat heb ik bereikt en dat wil ik uit alle macht vasthouden. In de twee uur van hersenloos stappen die daar op volgen, ondervind ik geen problemen, niets, en ik voel me alsof ik zo door kan stomen naar de Vrijheid. Sinds vertrek, iets meer dan vier uur geleden alweer, hebben we al aardig wat hoogte gemaakt en geef ik mezelf een schouderklopje. De grens van 5000 meter heb ik, geloof ik, ergens in het laatste half uur overschreden. De ware reden ontgaat me op dat moment, maar ik vind het al een waardige prestatie.

No easy way up...
Toch, ondanks het niet aflatende ritme en ondanks alle liters water en chocola bespeur ik enige verzwakking bij mezelf; ik voel me wat lichter in het hoofd en een (zeer lichte) drukt op mijn slapen. De steeds ijler wordende lucht is hieraan debet. Naast hoofdpijn voorkomen voegt zich op 500 meter van de absolute top, het dak van Afrika, een nieuwe dimensie aan de uitdaging toe. Door de ijle lucht voel ik me lichter in het hoofd en dat is een zekere vorm van duizeligheid die ik zorgvuldig in bedwang moet zien te houden. Gebrek aan energie heb ik niet, dat komt voornamelijk door het constante stappen, maar indien dat ritme breekt doordat ik duizelige stappen zet die ik moet herstellen, dan is het alsof een hongerige leeuw aan je energie begint te vreten. Daar ligt mijn nieuwe uitdaging en de gevolgen van het falen zie ik recht voor me; Bart ondervindt een vervelende hoofdpijn is bovendien zo duizelig dat hij regelmatig wankelt, ondanks de twee klimstokken voor de balans. In een uur moet ik mijn zwalkende makker tot vijf keer toe met beide handen behoeden achterover te vallen en nog veel vaker houd ik mijn handen aan weerszijden van hem wanneer hij van links naar rechts schommelt, klaar om hem op te vangen. Gevolg is dat mijn ritme uiteindelijk breekt op 100 meter van Stella Point (5700 meter) en daarmee op 300 meter van Uhuru-peak. Nee, verdomme, dit kan ik niet gebruiken, niet in het zicht van de haven. Ja, ik voel me nog sterk, maar de energie vloeit nu weg uit mijn lichaam en mijn ijzeren benen – ze hebben zich meer dan eens bewezen deze week zonder barsten op te lopen – bekomen langzaam van elastiek. Ik las een rustmoment in om te drinken een mars te verorberen en mijn focus te herpakken. Ondertussen bekommeren de gidsen zich om Bart die zo dicht bij het eind serieus twijfelt over de expeditie. Nee, hij voelt zich echt niet goed, helemaal niet zelfs; hoofdpijn, duizelig en daarbij misselijk. Drie symptomen van de hoogteziekte die serieus gevaarlijk – denk maar aan de drager die stierf twee kilometer lager – worden voor de gezondheid als ze te lang aanhouden. De lichtheid in mijn hoofd neemt meer en meer bezit van de rest van mijn lichaam en ik ben dus wat verzwakt, maar ik heb geen hoofdpijn en ben niet misselijk. Ik leun met mijn rug tegen een steen en staar in de duistere diepte diep mijn iPod op uit mijn jas zet het enige nummer dat ik nu wil horen; Four. Speciaal voor een moment als dit waarop ik focus moet hervinden. Neef Danny beroert de gitaar met zorg en zingt in mijn oor en Thom voegt de zwevende klanken van zijn saxofoon aan dit Skendels Meesterwerk toe; het is nog steeds zwarte nacht en van ochtendgloren is nog geen enig teken; naast ontelbaar veel sterren zie ik een stroom lichtjes de berg op komen, de gidsen in training; en in stilte geniet ik van deze stille tocht die de nacht gestaag doorklieft. Ik lach en schud weer helemaal opgeladen mijn hoofd. Het is te gek voor woorden, dit allemaal, het doet me allemaal waanzinnig surreëel aan en wellicht is dat de x-factor van de hele expeditie. De saxofoon sterft weg en dat is mijn teken de klim te vervolgen.

Stella
Vastberadenheid met wellicht een mespuntje koppigheid gaat mij naar de absolute top brengen. Ook Bart waagt toch de klim naar Stella, maar hij verwacht dat dat zijn eindstation zal zijn. Uiterst respectabel. Overigens kan niemand voorspellen wat in de honderd meter tot Stella en op dat punt zelf gebeurd. Weer helemaal opgeladen overbrug ik tot mijn eigen verbazing zonder een enkel probleem de honderd meter tot aan Stella Point. Ook Bart, weliswaar met meer moeite en verre van fit, ploft neer op een steen op Stella, waar Rocky en Agustino ons voor de derde maal feliciteren met het bereiken van een absolute mijlpaal. Stella is Kibo, Kibo is de top. We zijn er, op het dak van Afrika. Ja, ik ben trots op mezelf maar ik wil naar de schoorsteen van de Kilimanjaro; Uhuru. Pas dan is mijn honger gestild. Het lijkt erop dat Bart het nu een dag noemt, hij ziet bleek en zwak, maar nu ik het eindpunt zie, vind ik hernieuwde energie. Voeg daar de focus en energie aan toe die ik hervond toen ik Four luisterde en je kunt wel stellen dat ik op springen sta. Rocky merkt dat ik bruis en dat ik niet kan wachten door te gaan naar Uhuru. Daarom geeft hij aan dat Agustino en ik alvast door gaan naar de Vrijheid en dat hij (eventueel) later volgt met Bart. Voordat ik ga, loop ik eerst even naar Bart om hem een belofte te laten doen. Ik kan alleen maar hopen dat hij die na zal komen.

Freedom
Alsof de strijd gestreden is, de finale gewonnen, loop ik met mijn handen in de zakken van mijn broek gestoken langs Agustino naar boven. Ik voel me vrij van alle zorgen en geniet van het fenomeen dat zich om mij heen voltrekt. Zo ver als mijn ogen zien, mijlen in alle windrichtingen, verjaagt een oranje schijnsel de nacht en hult daarmee het onmetelijke wolkendek in een fantastisch mooi zacht glooien; zonsopgang op het dak van Afrika. Ik neem foto's, leg de belachelijk mooie ervaring vast zoals ik dat met mijn gedachten, maar bovenal geniet ik en daardoor klim ik te snel, vergeet ik de wedstrijd. Mijn straf is een scherper wordende hoofdpijn, op honderd meter van de absolute top, en als vanzelf schiet ik terug in de strakke discipline. Het blijkt een bal op de paal, gelukkig, en dus kom ik met de schrik vrij. Toch voelt het allemaal niet hinderlijk en met een niets minder dan een uiterst gelukzalig gevoel omarm ik even later het houten bord: Uhuru-peak, 5895 meter. Een trotse Agustino omhelst me spontaan en komt bijna niet uit zijn woorden, zo blij als de man is. “So strong, wauw!, you did so well, hamna shida! Ah!” Als ik terug kijk, dan heb ik de tocht inderdaad zonder echte problemen doorstaan en dat is toch wel iets om trots op te zijn. Ik besef nu dat het klimmen van de Kilimanjaro meer een mentale uitdaging is dan een fysieke krachtmeting met Moeder Natuur. Volg je de wetten, die allemaal mentaal van aard zijn, dan blijf je fysiek in orde. Althans, ik, blijkbaar.
Waar ik nu sta, is waar we de laatste dagen naartoe hebben gewerkt. De Vrijheid! De wereld ligt hier letterlijk en figuurlijk aan mijn voeten, want ik voel me super – omdat het me is gelukt en omdat ik een van de mooiste dingen ter wereld zie gebeuren – en in zekere zin ligt de wereld aan mijn voeten. En tegelijk helemaal niet. Want hier is niets behalve dat wat er nu is; ik, vrijheid en de zon. Volledig in mezelf gekeerd zie ik hoe de zon steeds verder boven de wolken uitsteekt en de hemel langzaam omtovert in het helderste blauw dat ik ooit heb gezien. Waar ik de sterren meende aan te kunnen raken met mijn vingertoppen, daar is het nu alsof ik op dezelfde hoogte sta als de zon. Bijzonder.

Keeping the promise
Meer dan vijftien minuten zijn als een eeuwig durende seconde voorbij gegaan, want zo dubbel is het. Het lijkt een tel en een eeuwigheid tegelijk. Nog steeds geen teken van Bart. Volgens Agustino is het nu echt tijd om af te dalen, want als ik hier te lang blijf, kan de hoogteziekte me alsnog in alle hevigheid treffen. En dan, net als we beginnen aan de afdaling komt daar Bart aansjokken met Rocky aan zijn zijde. Hoe hij het geflikt heeft, weet ik niet, maar het moet zeer overtuigend zijn geweest. Hoe dan ook, er heerst nu niets minder dan een jubelstemming want we staan alle vier waar we willen staan en bovendien heeft Bart zich daarmee aan de belofte gehouden die ik hem zowat dwong te maken. Ik zeg met recht dat dit moment, het moment waarop we met zijn vieren voor het bord poseren op de foto, het absolute hoogtepunt van mijn reis naar Tanzania is. Nee, ik geloof niet dat er iets is of komt dat deze onvergetelijk, belachelijk, fantastisch mooie ervaring kan overtreffen.